مقایسه تنوع زیستی بوم نظام های زراعی برنج تحت مدیریت های مختلف

پایان نامه
چکیده

کارکرد بوم¬نظام¬های طبیعی و کشاورزی، بر پایه¬ی تنوع زیستی بوده و بر این اساس، این بوم¬نظام¬ها، به عنوان یکی از عوامل کلیدی در نظام غذایی دنیا، نقش ایفا می¬کنند. بنابراین از بین رفتن تنوع زیستی، تهدیدی جدّی برای بقای بوم¬نظام¬های کشاورزی و در نهایت امنیت غذایی محسوب می¬شود. در این تحقیق، بوم¬نظام¬های زراعی برنج، تحت مدیریت¬های مختلف در قالب چهار بوم¬نظام برنج (1-پر¬نهاده، 2-کم¬نهاده، 3-ارگانیک2 و 4-ارگانیک 1) در بخش مرکزی استان مازندران، بر اساس شاخص¬های تنوع زیستی گونه¬های گیاهی (علف¬های¬هرز) و جانوری (بندپایان خشک¬زی و آب¬زی)، طی دو سال زراعی (91-90 و 92-91) از منظر مکانی (بین بوم¬نظام¬ها) و زمانی (بین مراحل نمونه¬گیری 1-پنجه¬زنی، 2-ساقه¬روی، 3-پرشدن دانه و 4-پس از برداشت) مورد مقایسه قرار گرفتند. یافته¬ها حاکی از وجود تفاوت معنی¬دار بین نظام¬های مدیریتی (مقایسه¬ی مکانی) و همچنین مراحل مختلف نمونه¬برداری (مقایسه¬ی زمانی) از نظر شاخص¬های تنوع زیستی بود، گرچه در برخی موارد تشابه بوم¬نظام¬ها (در دو گروه نظام¬های پرنهاده و کم-نهاده با ضریب تبیین 883/0 و نظام¬های ارگانیک 2 و 1 با ضریب تبیین 972/0) و مراحل نمونه¬برداری (در دو گروه پنجه¬زنی، ساقه¬روی و پرشدن دانه با ضریب تبیین 956/0 و پس از برداشت در یک گروه جداگانه) بر اساس شاخص¬های تنوع زیستی علف¬های¬هرز نیز قابل مشاهده بود. بطور کلی تفاوت بین بوم-نظام¬ها را می¬توان به اختلاف عملیات زراعی، به ویژه روند مصرف نهاده¬ها در آن¬ها مربوط دانست؛ تشابه آن¬ها در نظام¬های مختلف نیز می¬تواند بواسطه¬ی همسانی عمده¬ی زیستگاه¬ها و زیرزیستگاه¬های ایجاد شده در طول فصل رشد، ناشی از انجام برخی عملیات زراعی مشابه (مانند روند آماده¬سازی زمین و استفاده از ارقام بومی تحت کشت) باشد. تشابه ترکیب و ساختار مراحل اول تا سوم نمونه¬برداری، ناشی از شباهت زیرزیستگاه¬های ایجاد شده (وضعیت رطوبت از اشباع تا غرقاب) و تفاوت آن¬ها با مرحله¬ی چهارم، به علت شرایط حاکم بر این مرحله (شرایط تخریب و تنش) و حضور گونه¬های فرصت¬طلب طی هر دو سال بوده، که بخش عمده¬ی آن ناشی از روند عملیات زراعی به ویژه مدیریت آبیاری در این سال¬ها بود. بطور کلی نتایج مقایسه¬ی میانگین شاخص¬های تنوع زیستی موجودات ساکن بوم¬نظام¬های برنج تحت مدیریت¬های مختلف از منظر مکانی (مقایسه¬ی بوم¬نظام¬ها) و زمانی (مقایسه¬ی مراحل نمونه¬برداری) نشان داد که فارغ از میزان سازگاری موجودات ساکن شالیزار (متحمل یا حساس)، شاخص¬های تنوع زیستی، تحت تأثیر نوع عملیات زراعی اعمّ از روند مصرف کود، سیر کاربرد آفت¬کش، شیوه¬ی آبیاری و زهکش و بکارگیری برخی عملیات خاص (مانند استفاده از اردک و ماهی) و تحت تأثیر وجود یا عدم وجود بوم¬نظام¬های حاشیه¬ای طبیعی، نیمه¬طبیعی یا زراعی غیربرنج و همچنین اثرات متقابل عوامل مورد اشاره قرار دارند.

منابع مشابه

ارزیابی تنوع زیستی سبزیجات در بوم نظام های زراعی ایران

حفظ و افزایش تنوع زیستی یکی از مؤلفه های اصلی رسیدن به پایداری در کشاورزی می باشد. در این تحقیق برای ارزیابی تنوع زیستی سبزیجات مورد کشت و کار در استان های مختلف و در سطح ایران از شاخص های تنوع زیستی استفاده گردید. شاخص های ارزیابی تنوع زیستی مورد استفاده در این مطالعه شامل غنای گونه ای، شانون- وینر، سیمپسون و یکنواختی بود. برای مقایسه تنوع آلفا و بتا در مناطق مختلف ایران، کل کشور به 5 منطقه آب...

متن کامل

ارزیابی خصوصیات زراعی و شیمیایی بوم نظام گندم تحت تاثیر الگوهای کشت مضاعف و مدیریت زیستی- شیمیایی کود

سابقه و هدف: با استفاده‏ی منحصر به فرد از کودهای شیمیایی نمی‏توان به پایداری در تولید محصولات زراعی دست یافت. به‏علاوه حصول عملکرد قابل قبول گیاهان زراعی با استفاده‏ی کودهای زیستی به‏تنهایی امکان‏پذیر نمی‏باشد. بنابراین استفاده از راهکارهای مدیریتی همچون توالی مناسب گیاهان زراعی و استفاده‏ی تلفیقی از کودهای زیستی و شیمیایی می‏تواند در تولید و تداوم محصولات کشاورزی راه‏گشا باشند. بنابراین، پژوهش...

متن کامل

تنوع زیستی سنک‌های جنس (Orius (Hemiptera: Anthocoridae در اقلیم‌ها و فصول مختلف استان کهگیلویه و بویراحمد و بررسی تأثیر بوم نظام کشاورزی روی تنوع زیستی این شکارگران

سن­های جنس Oriusبه‌عنوان دشمنان طبیعی بسیاری از آفات گیاهی در دنیا شناخته می­شوند. این مطالعه به­‌منظور بررسی فون و تنوع زیستی سنک­های Anthocoriade در شرایط مختلف اقلیمی استان کهگیلویه و بویراحمد و تأثیر بوم نظام کشاورزی روی تنوع زیستی سن­های شکارگر این جنس، صورت گرفت. سه اقلیم و از هر اقلیم سه اکوسیستم (باغی، زراعی و دست­ورزی نشده) و از هر اکوسیستم سه تکرار انتخاب و نمونه‌برداری هر دو هفته یک‌...

متن کامل

مقایسه شاخص های تنوع زیستی گونه‌های درختی در جنگل دارابکلا

یکی از مهم­ترین مباحث در مدیریت جنگل، حفظ و توسعه تنوع زیستی می­باشد. اندازه­گیری تنوع زیستی از کارهای بسیار سخت، وقت­گیر و پرهزینه است و در این زمینه دستورالعمل مدون و قالب­بندی شده­ای برای اندازه­گیری تنوع زیستی وجود ندارد. این مطالعه به منظور حفاظت از تنوع زیستی در بخشی ازجنگل­ دارابکلا به مساحت 280 هکتار با اندازه­گیری تنوع گیاهان چوبی در دو جهت جغرافیایی شمالی و جنوبی صورت گرفته است. تعداد...

متن کامل

ارزیابی تنوع صفات زراعی و کیفیت علوفه در جمعیت های مختلف اسپرس زراعی (Onobrychis sativa)

به منظور ارزیابی جمعیت های مختلف اسپرسOnobrychis sativaموجود در بانک ژن منابع طبیعی ایران از لحاظ عملکرد و کیفیت علوفه ، عملکرد بذر و صفات زراعی، تعداد 99 جمعیت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو تکرار به مدت دو سال در ایستگاه تحقیقاتی البرز کرج کشت شدند. صفات کمی شامل: عملکرد علوفه و بذر، ارتفاع بوته، تعداد شاخه اصلی و فرعی، تعداد بذر در گل آذین، وزن هزار دانه، درصد مقاومت به سفیدک و صفات ...

متن کامل

بررسی تنوع ژنتیکی بر اساس صفات زراعی در ارقام و لاین های پیشرفته برنج

به منظور بررسی تنوع زنتیکی و تعیین شاخص های انتخاب تعداد 64 رقم و لاین پیشرفته برنج در قالب طرح لاتیس ساده در سال 1379 در موسسه تحقیقات برنج مورد بررسی قرار گرفت. تعدادی از صفات زراعی و مرفولوژیکی در مراحل رشد گیاه و نیز پس از رسیدگی کامل بر روی ده بوته که به طور تصادفی در هر کرت انتخاب شده بود، اندازه گیری شد. تجزیه واریانس اختلاف معنی داری را برای بیشتر صفات بررسی شده نشان داد. تعداد دانه در ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده کشاورزی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023